Teksty patriotyczne tworzone z myślą o ojczyźnie, dawały wyraz umiłowania własnej ojczyzny i narodu. Na przestrzeni wieków, w sytuacji utraty niepodległości ojczyzny teksty patriotyczne podnosiły na duchu, zagrzewały do walki, pozwalały przetrwać w najtrudniejszych warunkach, w niewoli, z dala od rodziny i na wygnaniu. Szczególnie patriotyczne piosenki i pieśni żołnierskie przekazywane często z ust do ust towarzyszyły rodakom w trudnym marszu po wolność. Godne podziwu są postawy twórców i poetów, którzy brali udział w bitwach i powstaniach, walczyli na wojnie, a jednocześnie tworzyli melodie i teksty patriotyczne. Opowiadały one o trudnym losie żołnierza, ale też oddawały cześć bohaterom poległym w obronie ojczyzny.
Najstarszy tekst poetycki i najstarsza polska pieśń religijna to „Bogurodzica” ( koniec XIII wieku), która stała się pieśnią rycerską. Z dala od ojczyzny we włoskim miasteczku Reggio Emilia, narodził się wiersz „Mazurek Dąbrowskiego” (1797 r) – pierwotnie Pieśń Legionów Polskich, który z entuzjazmem przyjęty był w Legionach Dąbrowskiego, a potem jego tekst został przetłumaczony na 17 języków, przez poetów solidaryzujących się z legionistami, między innymi na język francuski, angielski, niemiecki, rosyjski, węgierski, chorwacki, serbski.
Teksty patriotyczne powstające na obczyźnie to oprócz „Pieśni Legionów Polskich”, także pieśń „Warszawianka 1831” , która została napisana w języku francuskim przez narodowego poetę Francji Casimira Franquis Delavigne’a .
Wiersz „Rota” (1908 r ) – napisany przez Marię Konopnicką, był wyrazem oburzenia prześladowaniami dokonywanymi w zaborze pruskim, później stał się pieśnią hymniczną. Od 1919 roku była hymnem harcerzy, a potem jeszcze śpiewana w czasie stanu wojennego w Polsce w latach 80- tych.
Inna pieśń, która konkurowała z „Mazurkiem Dąbrowskiego” o tytuł hymnu państwowego to pieśń religijna „Boże coś Polskę”. Powstała w oparciu o hymn Alojza Felińskiego na część cara „Pieśń narodowa za pomyślność króla” z 1816 roku. W zaborze rosyjskim w roku 1862 była surowo zakazana, a w następnym roku śpiewana przez powstańców i nazwana „Marsylianką 1863 roku”.
Patriotycznych pieśni powstało bardzo wiele, były one jedną z form przekazu umiłowania ojczyzny, a jednocześnie teksty patriotyczne opowiadały o codziennych wydarzeniach z życia żołnierza, o jego tęsknocie za rodzinnym domem, za pozostawioną dziewczyną. Tekst pieśni „O mój rozmarynie” przypuszczalnie powstała podczas pierwszej wojny światowej. Jest to pieśń ułańska, która opowiada właśnie o zakochanym młodym mężczyźnie w pewnej kobiecie, którą prosi o rękę, ona jednak odrzuca zaręczyny, więc zrozpaczony postanawia zaciągnąć się do ułanów.
Piękną pieśnią, która zawiera teksty patriotyczne jest utwór „Czerwone maki na Monte Cassino”. Napisał ją Feliks Konarski w maju 1944 roku. Początkowo zawierała trzy zwrotki, a w roku 1969 w 25 rocznicę bitwy pod Monte Cassino dopisał czwartą.
Pieśni patriotyczne opowiadały o przeżyciach, faktycznych wydarzeniach i często śmierci żołnierzy, którzy znaczyli drogę do upragnionej wolności ojczyzny.